< 4 >

61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80

Tunc Jûdas,
ûnus ê fîliîs Jacôbî,
dîxit patrî,
"Committe mihi puerum:
ego illum recipiô
in fidem meam;
ego servâbô,
ego redûcam illum ad tê;
nisi fêcerô,
hujus reî culpa
in mê residêbit;
sî voluissês
eum statim dîmittere,
jam secundô hûc rediisêmus."
Tandem victus
pater annuit:
"Quoniam necesse est," inquit,
"proficîscâtur Benjamînus vôbîscum;
dêferte virô mûnera
et duplum pretium,
nê forte errôre factum sit,
ut vôbîs redderêtur prior pecûnia."

62. Joseph prepares a feast for his brethren.

nûnciâtum est Josêphô
eôsdem virôs advênisse,
et cum eîs parvulum frâtrem.
Jussit Josêphus
eôs intrôdûcî domum,
et lautum parârî convîvium.
Illî porrô metuêbant
nê arguerentur dê pecûniâ,
quam in saccîs repererant:
quârê purgâvêrunt sê
apud dispensâtôrem Josêphî.
"Jam semel," inquiunt,
"hûc vênimus;
reversî domum
invênimus pretium frûmentî
in saccîs;
nescîmus
quônam câsû
id factum fuerit;
sed eandem pecûniam reportâvimus."
Quibus dispensâtor ait.
"Bonô animô estôte."
Deinde addûxit
ad illôs Simeônem,
quî retentus fuerat.

63. They are admitted into Joseph's presence.

Deinde Josêphus
ingressus est in conclâve,
ubî suî eum frâtrês expectâbant,
quî cum venerâtî sunt
offerentês eî mûnera,
Josêphus eôs clementer salûtâvit,
interrogâvitque,
"Salvusne est senex ille
quem vôs patrem habêtis?
Vîvitne adhûc?"
Quî respondêrunt:
"Salvus est pater noster,
adhûc vîvit."
Josêphus autem,
conjectîs in Benjamînum oculîs,
dîxit,
"Iste est frâter vester minimus,
quî domî remanserat
apud patrem?"
Et rûrsus:
"Deus sit tibî propitius,"
fîlî mî;
et abiit festînans,
quia conmôtus erat animô,
et lâchrymae êrumpêbant.

64. Joseph causes his silver cup to be put into Benjamin's sack.

Josêphus
lôtâ faciê
regressus,
continuit sê,
et jussit appônî cibôs.
Tum distribuit escam
ûnicuîque frâtrum suôrum;
sed pars Benjamînî erat
quîntuplô mâjor quam caeterôrum.
Peractô convîviô,
Josêphus dat negôtium dispensâtôrî,
ut saccôs eôrum impleat frûmentô,
pecûniam simul repônat,
et însuper
scyphum suum argenteum
in saccô Benjamînî
recondat.
llle fêcit dîligenter
quod jussus fuerat.

65. Joseph sends in pursuit of them.

Frâtrês Josêphî
sêsê in viam dederant,
necdum procul ab urbe aberant.
Tunc Josêphus vocâvit
dispensâtôrem domus suae,
eîque dîxit:
"Persequere virôs,
et quum eôs assecûtus fueris,
illîs dîcitô:
Quârê
injûriam prô beneficiô
rependistis?
Subripuistis scyphum argenteum,
quô dominus meus ûtitur:
improbê fêcistis."
Dispensâtor
mandâta Josêphî perfêcit:
ad eôs cônfestim ad[v]olâvit;
fûrtum exprobrâvit,
reî îndîgnitâtem exposuit.

66. The cup is found in Benjamin's sack.

Frâtrês Josêphî
respondêrunt dispensâtôrî:
"Istud sceleris
longê â nôbîs aliênum est;
nôs, ut tûte scîs, retulimus
bonâ fide
pecûniam repertam in saccîs;
tantum abest
ut fûrâtî sîmus
scyphum dominî tuî;
apud quem fûrtum dêprehênsum fuerit,
is morte mulctêtur.
Continuô dêpônunt saccôs
et aperiunt.
Quôs ille scrûtâtus,
invênit scyphum
in saccô Benjamînî.

67. They retum to the city overpowered with sorrow.

Tunc frâtrês Josêphî
maerôre oppressî
revertuntur in urbem.
Addûctî ad Josêphum,
sêsê abjêcêrunt
ad pedês illîus.
Quibus ille:
"Quômodo," inquit,
"potuistis
hoc scelus admittere?"
Jûdas respondit:
"Fâteor;
rês est manifesta,
nûllam possumus excûsâtiônem afferre,
nec audêmus petere veniam
aut spêrâre;
nôs omnês erimus
servî tuî."
"Nêquâquam," ait Josêphus:
"sed ille,
apud quem inventus est scyphus,
erit mihi servus;
autem abîte lîberî
ad patrem vestrum.

68. Judah offers himself into slavery instead of Benjamin.

Tunc Jûdas
accêdêns propius ad Josêphum.
"Tê ôrô," inquit,
"Domine mî,
ut bonâ cum veniâ mê audiâs;
pater ûnice dîligit puerum:
nôlêbat prîmô eum dîmittere;
nôn potuî
id ab eô impetrâre,
nisi postquam spopondî
eum tûtum ab omnî perîculô fôre;
sî redierimus
ad patrem sine puerô,
ille maerôre cônfectus moriêtur.
Tê ôrô atque obsecrô,
ut sinâs puerum abîre,
mêque prô eô addîcâs
in servitûtem:
ego
poenam, quâ dîgnus est,
mihi sûmô
et exsolvam."

69. Joseph makes himself known to his brethren.

Intereâ Josêphus
continêre sê vix poterat:
quârê jussit
Aegyptiôs adstantês recêdere.
Tum flêns
dîxit magnâ vôce:
"Ego sum Josêphus;
vîvitne adhûc
pater meus?"
Nôn poterant
respondêre frâtrês ejus
nimiô timôre perturbâtî.
Quibus ille amîcê:
"Accêdite," inquit,
"ad mê;
ego sum Josêphus
frâter vester,
quem vendidistis mercâtôribus
euntibus in Aegyptum:
nôlîte timêre;
Deî prôvidentiâ
id factum est,
ut ego salûtî vestrae cônsulerem.

70. Joseph charges them to bring his father into Egypt.

Josêphus haec locûtus,
frâtrem suum Benjamînum complexus est,
eumque lâcrimîs cônspersit.
Deinde caeterôs quoque frâtrês
collâcrimâns
osculâtus est.
Tum dêmum
illî cum eô fidenter locûtî sunt.
Quibus Josêphus:
"Îte," inquit, "properâte
ad patrem meum,
eîque nûnciâte
fîlium suum vîvere,
et apud Pharaônem
plûrimum posse:
persuâdête illî,
ut in Aegyptum
cum omnî familiâ
commigret.

71. Pharaoh sends presents and chariots to Jacob.

Fâma dê adventû frâtrum Josêphî
ad aurês Rêgis pervênit;
quî dedit eîs mûnera
perferenda ad patrem cum hîs mandâtîs:
"Addûcite hûc
patrem vestrum
et omnem familiam ejus:
nec multum cûrâte
supellectilem vestram,
quia omnia,
quae opus erunt vôbîs,
praebitûrus sum:
et omnês opês Aegyptî
vestrae erunt."
Mîsit quoque currus
ad vehendum senem
et parvulôs,
et mulierês.

72. Joseph's brethren tell their father that Joseph is living.

Frâtrês Josêphî
festînantês
reversî sunt
ad patrem suum
eîque nûnciâvêrunt
Josêphum vîvere,
et prîncipem esse tôtîus Aegyptî.
Ad quem nûncium,
Jacôbus
quâsî ê gravî somnô excitâtus
obstupuit,
nec prîmum
fîliîs rem narrantibus
fidem adhibêbat;
sed postquam vîdit
plaustra et dôna
sibî â Josêphô missa,
recêpit animum, et:
"Mihi satis est," inquit,
"sî vîvit adhûc Josêphus meus;
îbô
et vidêbô eum
ante quam moriar."

73. Jacob departs with all his family, to go into Egypt, in the year 1706 before J.C.

Jacôbus
profectus cum illîs et nepôtibus
pervênit in Aegyptum,
et praemîsit Judam ad Josêphum,
ut eum faceret certiôrem
dê adventû suô.
cônfestim
Josêphus prôcessit obviam patrî,
quem ut vîdit,
in collum ejus însiliit,
et flêns
flentem complexus est.
Tum Jacôbus:
"Satis diû vixî, inquit,"
nunc aequô animô moriar,
quoniam cônspectû tuô fruî
mihi licuit,
et tê mihi superstitem relinquô."

74. Joseph mentions to the king the arrival of his father.

Josêphus adiit Pharaônem,
eîque nûnciâvit
patrem suum advênisse:
cônstituit etiam
quînque ê frâtribus suîs
côram Rêge.
Quî eôs interrogâvit
quidnam operis habêrent,
illî respondêrunt
sê esse pâstôrês.
Tum rêx dîxit Josêphô,
"Aegyptus in potestâte tuâ est:
cûrâ ut pater et frâtrês tuî
in optimô locô habitent;
et sî quî sint inter eôs
gnâvî et industriî,
trâde eîs
cûram pecorum meôrum."

75. He presents his father to Pharaoh.

Josêphus dûxit quoque
patrem suum
ad Pharaônem,
quî,
salûtâtus â Jacôbô,
percontâtus est ab eô
quâ esset aetâte.
Jacôbus respondit Rêgî,
"Vixî
centum et trîgintâ annôs,
nec adeptus sum
senectûtem beâtam avôrum meôrum."
Tum bene precâtus Rêgî,
discessit ab eô.
Josêphus autem
patrem et frâtrês suôs collocâvit
in optimâ parte Egyptî,
eîsque
omnium rêrum abundantiam
suppeditâvit.

76. Jacob desires to be buried in the sepulchre of hîs fathers.

Jacôbus vîxit
decem et septem annôs,
postquam commigrâsset in Aegyptum.
Ubî sênsit
mortem sibî imminêre,
arcessîtô Josêphô,
dîxit,
"Sî mê amâs,
jûrâ
tê id factûrum esse
quod â tê petam,
scîlicet ut nê mê sepeliâs
in Aegyptô,
sed corpus meum transferâs
ex hâc regiône,
et condâs
in sepulcrô mâjôrum meôrum.
Josêphus autem:
"faciam," inquit,
"quod jubês, pater."
"Jûrâ ergô mihi," ait Jacôbus,
"tê certô id factûrum esse."
Josêphus jûrâvit
in verba patris.

77. Joseph presents his two sons to his father that he may bless them.

Josêphus
addûxit ad patrem
duôs fîliôs suôs,
Manâssem et Ephraîmum:
posuit Manassem,
quî nâtû mâjor erat,
ad dextram senis,
Ephraîmum vêrô minôrem
ad sinistram ejus.
At Jacôbus,
dêcussâns manûs,
dextram imposuit Ephraîmô,
sinistram autem Manassî,
et utrîque simul bene precâtus est.
Quod Josêphus animadvertêns
aegrê tulit,
et cônâtus est
manûs patris commûtâre.
At pater restitit,
dîxitque Josêphô:
"Sciô, fîlî mî, sciô
hunc esse mâjôrem nâtû,
et illum minôrem;
id prûdêns fêcî.
Ita Jacôbus
Ephraîmum Manassî anteposuit.

78. Joseph performs the last duties to his father.

Ut vîdit Josêphus
extinctum patrem,
ruit super eum
flêns,
et osculâtus est eum,
lûxitque illum diû.
Deinde praecêpit medicîs
ut condîrent corpus,
et ipse
cum frâtribus multîsque Aegyptiîs
patrem dêportâvit
in regiônem Chânaan.
Ibî fûnus fêcêrunt
cum magnô planctû,
et sepeliêrunt corpus
in spêluncâ,
ubî jacêbant Abrahâmus et Isaâcus,
reversîque sunt in Aegyptum.

79. Joseph comforts his brethren.

Post mortem patris
timêbant frâtrês Josêphî
nê ulciscerêtur injûriam
quam accêperat;
misêrunt igitur ad illum
rogantês nômine patris,
ut eam obliviscerêtur,
sibîque condonâret.
Quibus Josêphus respondit,
"Nôn est quod timeâtis;
vôs quidem
malô in mê animô
fêcistis;
sed Deus
convertit illud in bonum;
ego vôs alam
et familiâs vestrâs."
Cônsôlâtus est eôs
plûrimîs verbîs,
et lêniter cum illîs locûtus est.

80. The death of Joseph.

Josêphus vîxit
annôs centum et decem;
quumque esset mortî proximus,
convocâvit frâtrês suôs,
et illôs admonuit
sê brevî moritûrum esse.
"Ego," inquit, "jam morior.
Deus vôs nôn dêseret,
sed erit vôbîs praesidiô,
et dêdûcet vôs aliquandô
ex Aegyptô
in regiônem,
quam patribus nostrîs prômîsit;
ôrô vôs atque obtestor
ut illûc ossa mea dêportêtis."
Deinde placidê obiit:
corpus ejus condîtum est,
et in feretrô positum.

< 4 >

61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 73 74 75 76 77 78 79 80