Confucius (551 - 479 BCE)
Auctore P. Angelo Zottoli, S.J., 1879 CE
CAPUT SECUNDUM.
1. Philosophus dixit de Ki cognominato: octo choros saltantes in aula; id potest ferre, quid jam non poterit audere?
2. Tres familiae utebantur hymno yong ad tollendam sacrificii mensam. Confucius ait: illud IV. 17. adjuvant nonnisi regnantes principes, coeli filius religione plenus, quomodo usurpatur in trium familiarum templo?
3. Philosophus ait: homo qui non sit pius, quoad ritus quomodo? homo non pius, quoad musicam quomodo?
4. Lin fang petiit rituum potissimum. Confucius ait: magna sane quaestio! In ritibus potius quam prodigalitas praestat sobrietas: in funere potius quam concinnitas praestat maeror.
5. Philosophus ait: Barbari occidentales et boreales habent principem; non sicut frequentissimi Sinae qui non habent.
6. Ki dominus litabat T'ai monti: Confucius alloquens Jan yeou ait tu num non poteris mederi? Respondens ait: non possum. Confucius subjunxit: Heu! ergone dicetur T'ai montem nec aequare Lin fang?
7. Philosophus ait: Sapiens nihil est in quo contendat; si plane esset, nonne in sagittando foret? At salutat obsequenter et ascendit; descendit et cyathissat: hujusmodi, contentio sapientis est.
8. Tse hia interrogans ait: illud Carminum Venustum ridens ducit rictum, pulcher oculus distincte nitet, et ex albo facit coloratum quid significat? Confucius ait: pingendi opus subsequitur album stratum. Subjungit ille: ritus etiam subsequitur? Confucius reponit: qui effert me, Chang sit, et tunc potero simul eloqui carmina jam.
9. Philosophus ait: dynastiae Hia ritus, ego possum illos exponere, at regnum K'i non sufficit comprobare; dynastiae Yn ritus ego possum exponere illos, at regnum Song non sufficit ad testificandum: codices et sapientes non suppetunt, ideo quidem: si suppeterent, tunc ego possem illos comprobare.
10. Philosophus ait: quinquennale sacrificium, ex facta libatione, et subsequentibus, ego non volo aspicere illud.
11. Aliquis petiit quinquennalis sacrificii significationem. Confucius ait "nescio: qui sciret ejus significationem, quoad imperii res, is nonne quasi respiceret in hoc?" et ostendit suam palmam.
12. Parentabat sicut adessent: litabat spiritibus, quasi spiritus adessent. Philosophus aiebat: ego si non intersum litamini, est sicut non litem.
13. Wei praefectus Wang suen kia interrogans ait: illud potius quam eblandiri apud spiritum aulae, praestat eblandiri apud spiritum foci quid significat? Confucius ait: non ita; committens peccatum in coelum, non habet quem deprecetur.
14. Philosophus ait: Tcheou inspexit in duas dynastias: proh quam abundans ejus decorum! ego sequor Tcheou.
15. Philosophus ingressus primarium fanum, de singulis rebus quaerebat. Aliquis dixit: quis dicet Tcheou civis filium cognoscere ritus? Ingressus primarium fanum, de singulis rebus interrogat. Confucius audiens hoc, ait: hoc ritus est.
16. Philosophus ait: sagittatio non fundatur corio, quia vires non sunt ejusdem gradus; antiquorum erat doctrina.
17. Tse kong volebat abolere pro commonitione calendarum offerendam ovem. Confucius ait: Se, tu amas illam ovem, ego amo illum ritum.
18. Philosophus ait: serviens principi omnino servo ritus; alii habent hoc pro adulatione.
19. Regni Lou Ting regulus petiit: princeps uti magistratu, magistratus servire principi, quomodo debet? Confucius respondens ait: princeps utitur magistratu juxta ritus, magistratus inservit principi cum fidelitate.
20. Philosophus ait: oda concinentis casarcae (I.1.) laetatur quin diffluat, moeret sed sine sauciatione.
21. Ngai regulus quaesivit de Telluris aris a Tsai ngo; Tsai ngo respondens ait: Hia regia familia conserebat pinis; dynastiae Yn homines utebantur cupressis: dynastiae Tcheau homines utuntur castaneis, scilicet, ut populus timens contremiscat. Confucius audiens hoc, ait: de completis rebus ne loquaris; proclinatas res ne exprobres; cum transactae fuerint, ne crimineris.
22. Philosophus ait: Koan tchong illius capacitas proh quam exigua! Aliquis ait: num Koan tchong parcus? Reponit: Koan familia habet turrim San koei, et praefectorum officia non coalescunt; qui haberetur parcus? Ergone Koan tchong cognoscit ritus? Reponit: regni princeps diathyro obstruit januam, et Koan familia etiam diathyro obstruit januam: regni princeps, ob duorum principum charistia, habet invertendis poculis repositorium; Koan familia etiam habet invertendis poculis repositorium: si Koan cognominatus adhuc noscit ritus, quis non noscit ritus.
23. Philosophus erudiens regni Lou magnum phonascum de musica ait: musica, ipsa potest sciri : exordio erumpit, sonis unitis: remittitur harmonice et distincte; continenter perseverat ad concludendum.
24 In I, confiniorum praefectus petens introduci ait: sapientes cum pervenerint in hunc locum, mihi nondum unquam non licuit invisere sequaces introduxerunt eum: in exitu ait: vos pauci filioli, quid angimini de amissa dignitate? imperium caret ordine, jamdiu quidem; caelum mox utetur magistro, ut sit lignea lingua tintinnabulum.
25. Philosophus dicebat musicam "Concordia" esse absoluto pulchram tum absolute lenem; dicebat musicam "Bellator" esse omnino pulchram, non omnino lenem.
26. Philosophus ait: tenentem summa minime beneficum, exercentem ritus sine reverentia, accedentem funus quin doleat, ego, quo fultus, videam illos ?
PARS POSTERIOR.
1. Philosophus ait: Si vicus ex humanitate est laudandus, qui seligat non habitare humanitatis sedem, qui censetur sapere?
2. Philosophus ait: destitutus probitate non potest diu manere in paupertate, non potest diu manere in gaudio: probus quiescit in virtute, sapiens lucro ducit probitatem.
3. Philosophus ait: solum virtute praeditus potest amare alios, potest odisse alios.
4. Philosophus ait: vere intentus in probitatem, nihil mali aget.
5. Philosophus ait: Divitiae cum honoribus, sunt quod homines concupiscunt; at nisi per propriam viam obtineas ea, ne occupes: paupertas et ignobilitas, sunt quod homines aversantur; at vel si non ex recto jure offenderis ea, ne deseras. Sapiens amandata virtute, qui dum explebit sapientis nomen? Sapiens nec integrae refectionis spatio deserit virtutem: in repentinis casibus profecto in ea est, in eversionis angustiis profecto in ea est.
6. Philosophus ait: ego nondum vidi amatorem justitiae, osorem iniquitatis: amator is justitiae, nihil est quod anteponat ei; osor is iniquitatis, ita aget justitiam, ut ne minus aequum quid adveniat in ejus personam. At est qui possit vel una die exerere suas vires in justitiae virtutem? ego nunquam vidi ejus vires non sufficere: forte id extitit; sed ego nondum illud vidi.
7. Philosophus ait: Homines excedunt singuli in suo genere: observa excessus, et sic scies cordis virtutem.
8. Philosophus ait: si mane acceperis sapientiam, vespere mori licebit.
9. Philosophus ait: litteratus intendens in sapientiam et tamen erubescens vilem vestitum et rudem cibum, non est dignus quicum illam edisseram.
10. Philosophus ait: Sapiens vir quoad totum imperium, nihil obstinat velle nihil nolle, aequitas est quacum adhaeret.
11. Philosophus ait: Sapiens vir affectat virtutem, vulgaris homo cogitat terrena; sapiens cordi habet leges, vulgaris homo studet lucro.
12. Philosophus ait: Incumbere in lucrum ad agendum, multas simultates excipiet.
13. Philosophus ait: Potesne juxta officiorum veracitatem administrare regnum? tunc quid negotii? Si non potes juxta officiorum veracitatem administrare regnum, tunc ad quid officiorum formae?
14. Philosophus ait: ne angaris quod careas dignitate, sed sollicitus sis de eo ob quod eleveris; ne angaris quod nemo teipsum noscat, sed quaere esse dignus ut noscaris.
15, Philosophus ait O Chen, mea agendi ratio per unum transigit omnia: Tseng tse reponit: certe. Confucius abit; scholae alumni interrogarunt, dicentes: quid significat? Tseng tse ait: Magistri ethica est integritas cordis extensa ad proximum, et nihil aliud.
16. Philosophus ait: sapiens vir est prudens in justitia, vulgaris homo intelligens in lucro.
17. Philosophus ait: videns sapientem cogita exaequare; videns non sapientem, tunc interius teipsum examina.
18. Philosophus ait: serviens patri et matri sensim reprehendas; videns eorum voluntatem non morem gerere, magis reverere quin deterrearis; si te vexent, nec tum indignaberis.
19. Philosophus ait: Patre et matre superstite, ne longe peragres: peragrans oportet determines locum.
20. Philosophus ait: Parentum aetas nequit non teneri; hinc quidem ut laeteris, inde vero ut timeas.
21. Philosophus ait: antiqui sermonem non effundebant; verecundabantur se eo non attingere.
22. Philosophus ait: qui in se coercendo deficiant sibi, rari sunt.
23. Philosophus ait: sapiens amat esse tardus in verbis et promptus in actionibus.
24. Philosophus ait: virtus non sola manet, certe habet asseclas.
25. Tse yeou ait: si serviens principi es importunus, tunc dedecore afficieris; si cum amico es importunus, tunc alienabis.
 |
© Claude Pavur 1997 - 2009 at Saint Louis University.
